سفر به ولایت باستانی «سمنگان» / زادگاه «تهمینه» ، سرزمین «رستم و سهراب»

در این گزارش به ولایت «سمنگان» در افغانستان سفر کرده ایم. ولایت کوهستانی سمنگان یکی از ولایات شمالی افغانستان است که دارای هفت ولسوالی می باشد.

در طول تاریخ با توجه به اینکه شهر قدیمی سمنگان در مسیر یکی از راه‌های منتهی به بلخ بوده‌، از اهمیت فراوانی برخوردار بوده است. در شاهنامه فردوسی چنین آمده‌است که رستم زال با تهمینه دختر شاه سمنگان ازدواج کرد. به روایت شاهنامه این شهر در مرز ایران و توران قرار داشته‌است.

چنین داد پاسخ که تهمینه ام        تو گویی که از غم به دو نیمه‌ام
یکی دخت شاه سمنگان منم        ز پشت هژبر و پلنگان منم

سمنگان یکی از ولایات کهن ایران باستان بوده و مرکز آن شهر شاداب و سر سبز ایبک می‌باشد. این منطقه بسیار حاصلخیز بوده، حبوبات و میوه‌های فراوان دارد. آب و هوای ایبک شهرت زیاد داشته چنانچه گفته‌اند: آب ایبک، نان ایبک، خواب ایبک.

سمنگان در امتداد شاهراه کابل-حیرتان بین بغلان و بلخ در یک منطقه مهم افغانستان واقع شده که در اثر کشف شواهد و آثار تاریخی اهمیت خاصی پیدا کرده‌است. چنان‌چه بر پایه حفریات و تحقیقات داکتر کارنتون مورخ و باستان‌شناس امریکایی در غار قره کمر که در کوه‌های مجاور ایبک واقع شده، چند هزار سال قبل از میلاد به حیث یکی از کانون‌های زندگانی مردمان اولیه در افغانستان شناخته شده و آثاری از قبیل سنگ‌های چقماقی، استخوان حیوانات و خاکستر زغال بدست آمده‌است. کشف آتشگاه سرخ کوتل و آثار بدست آمده از آن، روشنی جدیدی به سمنگان عصر کوشانی‌ها در قرن اولیه مسیحی می‌اندازد.

«استوپه» یا گنبد سنگی «تخت رستم» یکی از معروف‌ترین بناهای معماری عصر بودایی است که این آبده تاریخی خارق‌العاده ، در درون سنگی یک‌پارچه تراشیده شده و باستان‌شناسان جهان آن‌ را از عجایب معماری عصر بودایی در افغانستان می‌دانند.

 کول رحمت یا جهیل که در دامنه دشت چنگیز خان موقعیت دارد محل شگفت‌انگیزی است که تا امروز اکثر سیاحان از وجود آن اطلاعات درستی ندارد و تقریباً در ۱۴۷ متری شهر ایبک واقع شده‌است.  این محل با داشتن مناظر زیبای طبیعی، زیبا، شگفت‌انگیز جای خوبی برای گردشگران است.

 کول رحمت در بین دو کوه پایه که سه الی ۴۰۰ متر ارتفاع دارد در داخل دره واقع شده‌است و آب آن از قسمت بالای دره از تعدادی چشمه‌ سرچشمه گرفته و در این میان جمع می‌شود و اما قسمت پایانی آن توسط یک تپه بزرگ سنگی بند گردیده‌است.

در بین این دره دو بند طبیعی موجود است و فاصله بین هردو بند 300 متر است که آب اول به بند کلان جمع شده و بعداً به بند خرد می‌ریزد.

سمنگان أدباء، فضلاء و شعراء بزرگی را در دامان خود پرورده‌است. پسته و بادام سمنگان نیز معروف بوده و در کوه‌های آن زیره، هنگ و دیگر گیاهان داروئی به کثرت یافت می‌شود.

زغال سنگ دره صوف ولایت سمنگان از نظر کیفیت بهترین کیفیت را دارا می‌باشد و از حیث زراعت گندم به نام گُدام افغانستان مشهور است.

غار یار محمد ملک یکی دیگر از اماکن دیدنی سمنگان واقع در ولسوالی روی دوآب است . یک دره نسبتاً کوچک و دارای غار بزرگ تاریخی که پایان و آخر غار متذکره را هیچ محققی در یافت نتوانسته و کوه‌های بزرگی از استخوان‌های انسان، لباس‌های ابریشمی، آثار اسلامی و قبل از اسلام آنجا پیدا شده‌است. هم اکنون راه‌های عبور و مرور در این غار به دلیل سرازیر شدن ریگ‌ها و تپه‌های بزرگ مشکل شده‌است.

در گذشته‌­های دور، شهر باستانی سمنگان استراحتگاه کاروان­‌های عازم در مسیر جاده ابریشم بود، اما جدای از این مسئله، شهرت سمنگان به‌دلیل وجود مجموعه غارهای اسرارآمیز تخت رستم است که در دل کوهستان‌های این منطقه قرار دارند.

روی دیواره‌­های این غارهای بسیار بسیار قدیمی، حکاکی­‌های زیبایی از برگ‌های گل نیلوفر به چشم می­خورد. هنر به‌کاررفته در این مجموعه غارها در حقیقت جزء آثار مربوط به تاریخ پیش از اسلام در منطقه سمنگان است که تقریباً به وادی فراموشی سپرده شده است.

در پیوند با این گزارش بیشتر بخوانید :

«تخت رستم» یادگاری از تاریخ باشکوه خراسان

آشنایی با «آمو دریا» رود سخاوتمند افغانستان +تصاویر

مکان های دیدنی «دوشنبه» پایتخت تاجیکستان+ تصاویر

با «خجند» عروس افسانه ای دنیا بیشتر آشنا شوید+تصاویر

ولایت زیبای خَتلان تاجیکستان را بشناسید+تصاویر

«مسجد کبود مزار شریف» ؛ جایگاه همدلی و وحدت مردم افغانستان

سفر به «سمرقند» ؛ دیار نام آشنای فرهنگ و ادب پارسی + تصاویر

ولایت کوهستانی و زیبای سرپل را بیشتر بشناسید + تصاویر

ولایت فاریاب در شمال افغانستان را بیشتر بشناسید + تصاویر

ولایت زیبا و تاریخی «غزنی» مهد دانشمندان بزرگ تاریخ را بیشتر بشناسید + تصاویر

سفر به کوهستان افسانه ای «پامیر» در تاجیکستان + تصاویر

ولایت زیبا و کوهستانی «ارزگان» را بیشتر بشناسید + تصاویر

سفر به «بامیان» همیشه درخشان در افغانستان + تصاویر

آشنایی با پل شگفت انگیز «مالان» در هرات افغانستان+ تصاویر

سفر به ولایت زیبای «بادغیس» ؛ دیار محبوب پادشاه سامانی + تصاویر

ح ح